Azərbaycan
Respublikasının xalq artisti Nürəddlin Mehdixanlı - bu ad öz yurduna,
öz xalqına və dövlətinə ürəkdən bağlı olan hər bir vətənpərvər
Azərbaycan vətəndaşı üçün çox doğmadır. Ən azı ona görə ki, keşməkeşli
tariximizin zaman-zaman ağır sınaqlarla üzə-üzə qaldığı kifayət qədər
mürəkkəb və gərgin dönəmlərinə məhz onun - bu fədakar səhnə xadiminin
yaratdığı və yaşatdığı obrazlarla şahidlik etmişik.
Sənəti və
şəxsiyyəti, tariximiz və yaradıcılığı arasındakı son dərəcə ciddi və
etibarlı bağlılığı bu sadə təbiətli sənət adamına həyatda və yazılı
mənbələrimizdə yaşamaq hüququ qazanan nə varsa, hər şeyi olduğu kimi,
bəzəksiz-düzəksiz bizə çatdırmaq səadətini bəxş edib. Şübhə etmirəm ki,
bunu çağdaş teatr tariximizin ən parlaq nümayəndələrindən biri kimi
tanınan çox hörmətli xalq artistimizin özü də bilməmiş deyil. Yoxsa,
sözün əsl mənasında, bu qədər çılğın, bu qədər ehtiraslı, bu qədər
üsyankar təbiəti ilə öz tamaşaçılarının sevimlisinə necə çevrilə
bilərdi. Axı bu çılğınlığın, bu ehtirasın, bu üsyanın yeganə ünvanı
Vətəndir: Hamımıza qucaq açan, hamımızı öz qoynunda yaşadan ana Vətən.
Hərbçi olmaq istəyən gənc və taleyin hökmü
Maraqlıdır,
Azərbaycanın xalq artisti Nürəddin Mehdixanlı haqqında düşünəndə
nədənsə həmişə belə qənaətə gəlmişəm ki, o öz həyatında mütləq nə vaxtsa
hərbçi olmaq istəyib. Bu, onun həm xarici görkəminin, həm də mənəvi
dünyasının reallıqda zaman-zaman bizə pıçıldadığı danılmaz bir
həqiqətdir. Elə söhbətimizə də məhz bu düşüncələrimlə körpü atıram.
-
Doğrudan da belədir. - Müsahibim az qala sözümü ağzımda qoyur. - Mənim
hərbçi qardaşlarım var. Onlardan biri vaxtilə Almaniyada xidmət yolu
keçib. Digər qardaşım isə dörd il Əfqanıstanda döyüşüb. Yəni hərb
sənəti bizim ailəmizə, ümumiyyətlə, Mehdixanlı nəslinə çox yaxın və
doğma bir sənətdir. Bu, bəlkə ondan irəli gəlir ki, biz türk qövmünün
Avşar nəslinə məxsusuq. Avşarlar da tarixdə savaş adamları kimi yadda
qalıblar. Elə o üzdən hərb sənəti həm də mənim ən çox sevdiyim bir sahə
olub.
Hətta 1974-cü ildə Leninqrad Ali Siyasi məktəbinə daxil
olmaq üçün imtahan vermişdim. Leninqrada yollanmamışdan bir neçə gün
qabaq həyatımda hər şey dəyişdi. Bakıda 26 Bakı Komissarı adına teatr
fəaliyyət göstərirdi. Rəhbəri Lütfi Məmmədbəyov idi. Mən bu ocağa
tez-tez baş çəkirdim. Lütfi müəllim məni hərbçi olmaq fikrimdən
daşındırdı. Nəticədə sənədlərimi incəsənət institutunun
dram-kinoaktyorluq fakültəsinə verməli oldum. Halbuki heç vaxt aktyor
olmaq haqqında fikirləşməmişdim.
Bu bir tale məsələsidi bəlkə
də. Mənim 26 Bakı Komissarı adına xalq teatrında Lütfi Məmmədbəyovla
tanışlığım həyatımı kökündən dəyişdi. Bu haqda düşünəndə həmişə belə
fikirləşmişəm ki, ola bilsin, aktyor kimi Azərbaycanın teatr mədəniyyəti
tarixində az da olsa müəyyən yaddaqalan xidmətlərim olub, ancaq bu
qənaətdəyəm ki, əgər hərbçi olsaydım, xalqıma bundan da artıq xeyir
verə bilərdim.
«Müstəqilliyimiz - ən böyük həqiqətimizdir»
Əgər
söhbət indidən, bu günümüzün reallığından gedirsə, mən bunu da tam
ciddiyətiylə deyirəm ki, bu gün Azərbaycana şairdən, yazıçıdan,
müğənnidən, aktyordan çox əsgər lazımdır. Əli silah tuta bilən,
döyüşməyi bacaran, ali təhsilli, peşəkar əsgər və zabit. Azərbaycanın
savaşmağı bacaran, müasir hərbi texnikanın sirrlərinə dərindən bələd
olan döyüşkən oğullara böyük ehtiyacı var. Elə oğullar ki, Vətənin,
Sərhəddin nə olduğunu bütün incəliklərinə kimi başa düşsünlər. Vətənin,
Sərhəddin namus məsələsi olduğunu anlasınlar. Ürəyi odlu, başı sərin,
qolları güclü oğullar. Bu pafos deyil, ritorika deyil, bu mənim
inandığım böyük həqiqətdir.
Biz uzun bir dönəmdə, yəni sovetlər
dövründə, müstəqillyimizi itirmişdik. Azad deyildik. Azərbaycanda hərb
sənətinin təbliğatı, mən deyərdim ki, sıfır səviyyəsində idi. Bu nədən
irəli gəlirdi? Əlbəttə, hər şeydən öncə məqsədli şəkildə həyata
keçirilən məkrli siyasətdən. Azərbaycanlılar bilərəkdən, əksər hallarda
hərbi xidmətə tikinti briqadalarına göndərilirdilər. Onları hərbin
xüsusi sahələrinə yaxın buraxmırdılar. Elə mən özüm də şəxsi təcrübəmdə
bunun canlı şahidi olmuşam. İnstitutu bitirəndən sonra hərbi desant
qüvvələrinə xidmətə göndərilməyim üçün ərizə yazdım, bir nəticəsi
olmadı. Məni qəsdən quru qoşunlarına göndərdilər. Demək istədiyim odur
ki, biz bu gün artıq müstəqil bir dövlətik, müstəqil bir ölkəyik. Öz
Sərhəddimiz var, öz Bayrağımız var, öz Ordumuz var. Bu müqəddəs
dəyərləri kimlər qorumalıdır? Bundan ötrü, əlbəttə, əsgər lazımdır,
zabit lazımdır. Bunu qorumaqdan ötrü ordu lazımdır.
Əgər bir
millətin ordusu yoxdursa, həmin millət başqa dövlətin ordusunu
yedirtməyə məcbur və məhkumdur. Bir millətin ordusunun olması onun
varlığını təsdiq edən ən vacib amillərdən biri və mən deyərdim ki,
birincisidir. Qısası, ordun varsa, yurdun var. Ordun yoxdursa, yurdun
da yoxdur.
Təəssüf edirəm ki, hətta inqilaba qədərki dövrdə
tanınmış milyonçularımızdan bəziləri azərbaycanlıların hərbi xidmətə
çağırılmaması üçün çar Rusiyasının dövlət xəzinəsinə ovuc-ovuc qızıl
verirdilər. Əlbəttə, bu çox zərərli bir tendensiya idi.
“Ümummilli liderimizə borcluyuq”
Müsahibim
yaxın tariximizin ən dərin qatlarına baş vurur və o illərin uğursuz
təcrübəsini böyük təəssüf hissi ilə yenidən xatırlayır. Hiss edirəm ki,
bu anlarda Nürəddin Mehdixanlı teatr xadimindən çox, həyatını orduya
bağlamış peşəkar hərbçi kimi danışır. Dilindən çıxan Vətən, Xalq,
Bayraq, Sərhəd kimi müqəddəs kəlmələri ağ varaqlara istər-istəməz böyük
hərflərlə köçürürəm. Onun hər bir məqama, hər bir dönəmə xüsusi
həssaslıqla yanaşması diqqətimdən yayınmır. Axı bu dönəmlər gələcəkdə
Azərbaycanda ordu quruculuğu işində qazanılacaq uğurların əsasını
təşkil edir. O üzdən hər bir faktı, hər bir hadisəni özünəməxsus bir
tərzdə şərh edən müsahibimin ölkəmizdə fəaliyyət göstərən hərbi təhsil
ocaqları ilə bağlı dediklərini də xüsusi diqqətlə dinləyirəm:
-
Ötən əsrin 60-70-ci illərində ümummilli liderimizin həyata keçirdiyi
bir sıra vacib tədbirlər uzaqgörən və müdrik bir siyasətin təzahürü
idi.- Xalq artisti sözünə bir qədər ara verir və ani sükutdan sonra
fikirlərini eyni inamla yenidən bölüşür. - Bakıda Ali Hərbi Ümumqoşun
Komandirləri Məktəbinin fəaliyyət göstərməsi azərbaycanlılar arasında
hərb sənətinə marağı ikiqat artırdı. 70-ci illərin əvvəllərində Cəmşid
Naxçıvanski adına hərbi liseyin yaradılması isə yeniyetmələrimizin
ordu sıralarında təmsil olunmasında əsaslı dönüş yaratdı. Bu mənada
ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin müstəsna xidmətləri sayəsində
Bakıda fəaliyyət göstərməyə başlayan hərbi təhsil ocaqlarında rəhbər
vəzifələrə yerli hərbçi kadrları təyin etməsi də gələcəyə hesablanmış
çox ciddi bir addım idi. Məhz bu hərbi təhsil ocaqları yeni yaranan
Silahlı Qüvvələrimizin kadrlarla təminatında sonradan əsaslı baza rolunu
oynadı. O illərin məzunları bu gün də ordumuzun sıralarında yüksək
vəzifələrdə şərəflə Vətənə xidmət edirlər. Buna görə biz ilk növbədə
ümummilli liderimizə minnətdar olmalıyıq.
“Ordumuzla fəxr edirəm”
Xalq
artisti özünəxas təmkinlə, səbrlə danışır və bu zaman ən adi məqamları
belə yaddan çıxarmırdı. Onun müasir Azərbaycan ordusu haqqında kifayət
qədər zəngin informasiyaya malik olması məni yaxşı mənada yenidən
təəccübləndirir. Bu anlarda düşünürəm: Nürəddin miəllimin hətta səs
tembri də özündə vətənpərvərliyin, yurdsevərliyin bir sıra vacib
elementlərini yaşadır. Torpağı, xalqı, tariximizi və dövlətimizi tanımaq
üçün, zənnimcə, şəxsiyyətinə böyük hörmət bəslədiyim xalq artistini
sadəcə dinləmək yetər. Onun səsi də qan yaddaşımızın ən dərin
qatlarından gələn bir sıra vacib tarixi məqamların etibarlı
daşıyıcısıdır. O müstəqil Azərbaycan respublikasının Silahlı Qüvvələrilə
fəxr edir, öyünür:
- Fikir verirsinizsə, qısa bir
müddəti ərzində xüsusilə ordu quruculuğu sahəsində ciddi uğurlara imza
atmışıq. Təkcə onu demək kifayətdir ki, bu gün hərbi təhsil
ocaqlarımızda bir sıra MDB dövlətlərinin nümayəndələri, gəncləri oxuyur,
hərb sənətinin sirrlərinə yiyələnirlər. Azərbaycanlı sülhməramlı
əsgərlərin dünyanın bir sıra münaqişə ocaqlarında sülhü dəstəkləmə
əməliyyatında iştirakı da xalqımıza və dövlətimizə başucalığı gətirən
faktlardandır. Bu bizim üçün böyük fəxrdir. Ümumiyyətlə, mən orduya bir
etalon kimi, kişilik məktəbi kimi baxıram və orduda xidmət etməyənlərin
bu Torpaqda, bu Vətəndə yaşamaq haqqını tanımıram.
Söhbət zamanı
Nurəddin Mehdixanlı oğlu Ərturandan da danışmağı unutmur. Kifayət qədər
geniş imkanlarının, nüfuz və hörmətinin fonunda övladının Azərbaycanın
Silahlı Qüvvələrində əsgər kimi xidmət etməsindən xüsusi bir qürurla,
özünəxas fəxrlə söz açır və bununla da, başqalarına növbəti dəfə əsl
vətənpərvərlik nümunəsi göstərmiş olur.
- Ə
turanın hərbi xidmətə yollanması həyatımda ən əlamətdar hadisələrdən
biridir. Axı o, müstəqil Azərbaycan dövlətinin ordusunda əsgərlik
edəcəkdi. - Müsahibimin üzündəki ilıq təbəssüm mənə çox doğma gəlir, axı
özüm də oğlumun Azərbaycan ordusunda, xüsusilə cəbhə bölgəsində xidmət
etməsilə həmişə öyünmüşəm.- Bu, müstəqilliyin, azadlığın nə demək olduğu
bilən hər bir valideyn üçün böyük xoşbəxtlikdir. Son hərbi paradda
ürəyim dağa döndü. Meydandan keçən ən müasir hərbi texnikaları və o
texnikaları idarə edən hərbçilərimizi görəndə fərəhimdən yerə-göyə
sığmırdım. Hava şahinlərimiz səmamızda qıy vurub Azərbaycan bayrağını
əks etdirməklə bir daha dünyaya mesaj verdilər ki, bu torpağın, bu
səmanın sahibi var; bu torpağın, bu səmanın sahibi bizik.
“Əsgər haqqı müqəddəsdir”
Nurəddin
Mehdixanlı daim nümunə olmağa çalışan və əksər məqamlarda öz niyyətinə
çatmağı bacaran çağdaş sənət fədailərimizdəndir. İti baxışları, hündür
boyu, enli kürəyi, xüsusilə, bir-birindən doğulan və bir-birini
tamamlayan sifət cizgilərilə auditoriyanı, tərəf müqabillərini ələ
almaqda çətinlik çəkmir. Bütün bunların arxasında, heç şübhəsiz, onun
bir insan kimi səmimiliyi, kifayət qədər ciddi xarakteri, ən əsası isə,
təəssübkeşliyi dayanır. Nurəddin Mehdixanlı mənsub olduğu Vətəndən,
Xalqdan tutmuş ona aid, ona məxsus nə varsa, hər şeyə səmimi bir
qısqanclıq hissilə yanaşır. Elə ordumuza da.
- Bu gün
Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrimizin Ali Baş Komandanı cənab
İlham Əliyev ordumuzun müdafiə qüdrətini artırmaqdan ötrü böyük işlər
görür. Nəticə göz qabağındadır. Azərbaycan Ordusu öz inkişafının ən
parlaq dövrünü yaşayır. Silahlı Qüvvələrimiz keçmiş sovet
respublikalarının, demək olar ki, hamısının ordusundan güclüdür. Qısa
bir zaman kəsiyində bu qədər uğurlara imza atmaq heç kimə asan gəlməsin.
Mən tez-tez ayrı-ayrı hərbi hissələrimizdə olur, zabit və
əsgərlərimizlə görüşürəm. Yerlərdəki vəziyyətlə, şəxsi heyətin
mənəvi-psixoloji hazırlığı ilə tanış olduqca, ordumuzun döyüş ruhuna,
əzmkarlığına bir daha yenidən ürəkdən inanıram. Ancaq bəzən orduya qarşı
qeyri-obyektiv münasibətin də şahidi oluruq. Bu məni çox ağrıdır. -
Xalq artisti yenə öz ampulasındadır: diqqət, həssaslıq və təəssübkeşlik
kimi ali hisslər onu daim müşaiyət edir.- İnkişaf, tərəqqi, dinamika
olan yerdə, əlbəttə, problemlər də olacaq. Məni narahat edən bu
problemlərin məqsədli şəkildə qeyri-səmimi şərh olunmasıdır. Ordumuza
qarşı qara piar kampaniyası aparanlar ölkəmizin müharibə şəraitində
olmasını, düşmənlərimizi unutmamalıdırlar. O üzdən Silahlı Qüvvələrimizə
daha həssas, daha diqqətlə yanaşmalıyıq. Ordumuzu qorumalıyıq, ordumuzu
yaşatmalıyıq. Unutmamalıyıq ki, ordumuza görə yalnız hərbçilər deyil,
bizim hamımız məsuliyyət daşıyırıq. İlk növbədə gənclərə Vətənimizin
tarixini öyrətməliyik. Tarixini bilən və onu sevən gənc mütləq
vətənpərvər olacaq, yurdsevər olacaq. Yəni, biz öz hərbçilərimizə dayaq
olmalıyıq. Hər hansı bir hadisəni qəsdən şişirdib dövlətimizə, ordumuza
qarşı yönəltmək isə indiki dövrdə heç kimə baş ucalığı gətirməyəcək. Axı
dünyanın heç bir ordusu problemlərdən sığortalanmayıb. Axı dünyanın elə
bir ordusu yoxdur ki, orada ölüm-itim olmasın. Bunu o qara qüvvələrin
özləri də bilirlər. Demək istədiyim odur ki, biz əsgərlərimizi öz
balamız kimi sevməliyik. Hələ sovet dövründə analarımız, nənələrimiz
dili, dini ayrı, qeyri millətlərdən olan əsgərləri görəndə onlara
gözlərinin yağını yedizdirirdilər. İndi də belə olmalıdır. Cəmiyyətdə
orduya səmimi münasibət formalaşmalıdır. Bilirsiz, həyatda Tanrıdan
sonra ən birinci haqq valideyn haqqıdır. Ancaq, mənim fikrimcə,
Vətənimizin keşiyində dayanan əsgərlərimizin haqqı ondan da irəlidir...
Son söz əvəzi
Nurəddin
Mehdixanlı ilə, ondan ayrılmağın çətinliyini duya-duya, sağollaşıram.
Özünəxas intonasiyası, bəlağətli səsi və bu intonasiyanı, bu səsi
tamamlayan dolğun fikirləri uzun müddət qulaqlarımdan çəkilmir: »Tez-tez
teatr qastrollarında, səfərlərdə oluram. Başqalarını deyə bilmərəm,
ancaq mən həmişə sərhədləri keçəndə daim ürəyimin başında gəzdirdiyim
pasportumla öyünürəm, fəxr edirəm».
Biz də sizinlə öyünürük,
sizinlə fəxr edirik, ustad. O pasportu ürəyinizin başında gəzdirməyə
haqqınız var. Axı siz dünənimizin Cavad xanı, Haçı Zeynalabdin Tağıyevi,
general Xasay Usmiyevi olduğunuz kimi, bu günümüzün, sabahımızın da
əsgərisiniz. Bütün dövrlərin Vətənə sevgi ilə, sədaqətlə silahlanmış
qalib əsgəri.
Polkovnik-leytenant
İbrahim RÜSTƏMOV,
əməkdar jurnalist
|
|
Комментарии
Отправить комментарий